Leonardo’nun Atı

Leonardo’nun Atı hakkında kısa bir youtube videosu

Leonardo da Vinci hakkında kitap okursanız Milano Dükü Ludovico Sforza’nin emrinde uzun zaman çalıştığını görüyorsunuz. Başladığı işleri yarım bırakmasıyla ünlü dahimiz Leonardo’nun zorunlu olarak yarım bıraktığı bir projesi, Il Colosso di Leonardo da Vinci, Francesco Sforza Heykeli’nin tam 5 yüzyıl sonra, bir sanat koleksiyoncusunun girişimleriyle tamamlanmıştır. Nasıl mı? Gelin anlatayım …

Aslında ilk olarak 1473 yılında, Ludovico’nun kardeşi Dük Galeazzo Maria Sforza bu heykeli yaptırmayı düşünmüştü ancak 1483 yılında Ludovico Sforza Leonardo’ya siparişi verdi. O dönem için büyük çok bir iş olan, yaklaşık 10 mt yüksekliğindeki ve 76 ton ağırlığındaki Francesco Sforza (Ludovico’nun babası) Heykeli siparişi. Leonardo aslında bir heykeltraş değil ancak atlara olan tutkusu herkes tarafından biliniyor. Bu heykelde Francesco Sforza atının üstünde olacaktı. Siparişin bitiş tarihi olan 1490’a gelindiğinde Leonardo hala işe başlayamamıştı, sadece bir sürü eskiz vardı. Palazzo del Broletto Vecchio’nun (bugünkü adı Palazzo Reale di Milano) bahçesine bu heykelin kilden bir modelini yapmıştı. Bu heykel ayrıca Habsburg İmparatoru 1. Maximilian ile Ludovico’nun yeğeni Bianca Maria Sforza’nın düğün hediyesi olacaktı. Bu 12 mt yüksekliğindeki kilden heykel bile İtalyanların ilgisini bayağı çekmişti. Heykel tamamlanınca Leonardo sanat yaşamında çok daha prestijli bir konuma gelecekti. Leonardo, bu bronz heykelin dökümü için yeni fırın bile tasarlamıştı çünkü o dönem mevcut fırınlar döküm için yetersiz kalıyordu. Ancak heykel için 60 ton kadar tunç gerekiyordu ve o dönemde bunu tedarik etmek hiç de kolay değildi. Leonardo’nun atölyesi bu tedarikle uğraşırken maalesef savaş patlak veriyor. Fransa, Milano’yu işgal edince bu heykel için bulunan tüm tunç malzeme, top gibi askeri malzeme yapımı için kullanılıyor. Bir de üstüne üstlük Fransız askerleri, atış talimi yaparken kilden heykeli kullanıp onu tamamen tahrip ediyorlar ve bu eser de maalesef günümüze kadar ulaşamıyor.

Geliyoruz 1977 yılına … Charles Dent adındaki bir pilot National Geographic dergisinde bu kilden heykelin yok edilmesinin hikayesini okuyor. Bir sanat koleksiyoncu ve ayrıca amatör bir heykeltraş olan Dent, bu heykeli hayata geçirip İtalya’ya hediye etmeyi kafasına koyuyor. Ayrıca bu heykelin finanse edilmesi için kar amacı gütmeyen Leonardo da Vinci Science Center (ilk adı Leonardo Da Vinci’s Horse INC.) vakfını kuruyor. Dent, önce kendisi minik ölçekli atı yapıyor. Bundan döküm yapılmaya çalışılıyor ancak başarılı olunmuyor. Sonunda vakıf işe baştan başlamaya karar veriyor. Rönesans sanatı ve heykeltraşlığı eğitimi almış olan Nina Akamu usta heykeltraş olarak görevlendiriliyor. Projenin araştırılması 1 yıl, ölçekli model oluşturulması için 1 yıl daha sürüyor. Sonunda Akumu ve ekibi, Leonardo’nun tasarımının on beş ton ağırlığında ve 8 mt yükseliğinde bronzun dökümüne başlıyorlar. Leonardo’nun çizimlerine olabildiğince sadık kalınıyor. Ancak Charles Dent 1994 yılında ölünce bu eserin tamamlanmasını göremiyor ve vakfa büyük bir miras bırakıyor. Projeye yeğeni, Peter Dent devam ediyor. Sonunda 10 Eylül 1999’da, bu bronz heykel Milano’ya hediye ediliyor. Amerika’dan İtalya’ya yolculuk ederken 8 parçaya bölünüyor ve Milano’da tekrar birleştiriliyor. Bu atı günümüzde Milano San Siro Hipodromu‘nda görebilirsiniz. Akamu at için bir iki defa döküm yapmıştı, bu atlar ise Amerika’nın farklı yerlerinde sergileniyor. Bunlara ise Amerikan Atı deniyormuş.